Ирх һурвн җилин хазна төсв хәләгдв

Сегодня, 10:53 | Экономика, Таңһчин зәңгс, Зіњг

Сән авъяст тохрсар, мана таңһчд җилд хойр дәкҗ хазна төсвәр өргн күүндвр тогтагдна. Терүнд Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын депутатнр, күцәгч йосна элчнр, «Герои 08» көтлврт орлцачнр болн олна ниицәсин гешүд орлцад, чинртә төрәр ухан-тоолврарн хувалцҗ, хазна төсвиг батлхас урд олн зүсн төрмүд босхҗ сүв-селвгән орулна. Шидр Б.Городовиковин нертә Хальмг ик сурһулин улд болсн ик селвлцәнд таңһчин иргч һурвн җилин хазна төсвәр өргн күүндвр болв. Харһлтыг «Калмыкия» ззәңгллһнә бүрдәцин һардач Марила Хоңһр давулв.
Хальмг Таңһчин залврин Ахлач Босхмҗин Гилән харһлтыг нүр үгәр секәд, сүл җилмүдт таңһчин хазна оруһин әңг икдәд, түрүн болҗ 30 җува арслң тогтасиг темдглв. Өөрхн һурвн җилин эргцд келн-улсин төсвсин йовудт селәнә эдл-ахун делгрлтин, селән һазрт бәәдг улсин җирһлин таал ясруллһна, эрүл-менд харлһна, сурһуль-эрдмин, сойлын бүрдәцсиг шинрүллһнә болн батруллһна керг-үүлдврмүд күцәгдхмн гиҗ Гилән Герасимовна зааһад, эврәннь төсвсән төрскн һазртан делгрүлҗ олзта-орутаһар үүлдҗәдг арһлачнрт ханлтан өргв. 2026-2028 җилмүдт таңһчин эрүл-менд харлһна халх батруллһнд, тер тоод эмнлһнә бүрдәцст ясвр келһнд, шин кергсләр тетклһнд 3 җува арслң йилһгдхнь ончта. Таңһчин әмтнә 53 процентнь селән һазрт бәәнә, тегәд АПК-н делгрлтд, сән кец-таал тогталһнд ик оньг тусхагдхмн. Эн җил Агропромпарк секгдхмн, тенд 10 талвң үүлдхмн.
- Арһ-чидлән агсад, хамцу үүлдснә ашт шаңһа көтлврмүдиг күцәмҗтәһәр күцәҗ, шин көдлмшч ормс бүрдәлһнә, эрүл-менд харлһна көдләчнриг белдлһнә, селәдт болн хотл балһснд сән кец-таал тогталһна, шин хаалһс тосхлһна, сурһуль-эрдмин болн эмнлһнә бүрдәцст бат ясвр келһнә төрмүд хаһлгдҗана. Цуг эн төрмүд хаһлҗ, таңһчд инвестиционн сән бәәдл тогтахин төлә Хальмг Таңһчин делгрлтин саң, баһ болн дунд бизнес дөңнлһнә төв болн нань чигн бүрдәцс бүрдәгдв. Хальмг Таңһчин социальн-экономическ делгрлтин көтлвр бас эн төрмүд хаһлхд туслв. Түрүн көтлврин керг-үүлдврмүд төгсв, ода хойрдгч көтлвр батлгдсн бәәнә, терүнә йовудт 6 җува арслң йилһгдхмн. Орн-нутгин һардвр мадниг дөңнәд, чинртә төрмүд хаһлхд ик оньг тусхаҗана. Мана таңһчин хазна 60 процентнь социальн төрмүдт нерәдгднә, тиигәд бичкдүдт, баһчудт, медәтнрт, өрк-бүлмүдт дөң күрглһнә керг-үүлдврмүд чинртәд тоолгдна. Эн җил мана таңһчд 10 дунд сурһульд бат ясвр кегдв, түрүн болҗ 2 бичкдүдин сад шинрүлгдв. Өөрхн җилмүдт дәкәд 15 бичкдүдин сад ясгдхмн. Одахн мана таңһчд шаҗна нарт-делкән ик хург болв, терүнд белдвр кеҗ, өөдән кемҗәнд давулхин төлә бидн ниитә кевәр арһ-чидлән хамцулҗ үүлдәд, ямаран чигн төрмүдиг хаһлҗ чаддган медүлвидн. Тегәд сенатормуд, депутатнр, олна үүлдәчнр нөкцҗ көдләд, таңһчиннь делгрлтд тәвцән орулҗ ниитәһәр көдлхлә мана иргч сән-сәәхн болхмн, – гиҗ Гилән Герасимовна келв.
Дарунь Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин негдгч дарук –таңһчин мөңгн саңгин министр Шурһчин Очр 2026 болн зуралһна 2027-2028 җилмүдт таңһчин хазна төсвин тускар тодрхаһар келҗ өгв. Дааврта һардачин темдглсәр, таңһчин хазна һаруһин әңг нурһлҗ социальн төрмүдт болн келн-улсин төсвсин керг-үүлдврмүдт олзлгдхмн. Таңһчд шаңһа 23 көтлвр күцәгдхмн, тегәд 2026 җилд терүнд 32505,1 сай арслң, келн-улсин 10 төсвин керг-үүлдврмүдт болхла 28386,2 сай арслң һарһгдхмн. Ирх җилин эклцәр орн-нутгт җалвин баһ гисн кемҗән өсхмн, тегәд әмтнә җалв болн социальн демин мөңг өглһнд оньг өггдхмн. Таңһчин сурһуль-эрдмин, эрүл-менд харлһна, сойлын, зуульчллһна, селәнә эдл-ахун, баһ наста көдләчнриг дөңнлһнә, балһсна сән кец-таал тогталһна халхар күцәгдг керг-үүлдврмүдин тускар тодрхаһар келәд, эн төрмүдт кедү мөңгн йилһдх гиҗ зуралгдҗахиг заав. Тиигәд, ирх һурвн җилд сурһуль-эрдмин төрмүдт ут тоодан 27 җува асрлң йилһгдхмн. Элстд Шапшукован нертә уульнцд шин сурһуль тосхлһнд 2 җува 874 сай арслң, «Земск багш» көтлврт 47 сай арслң, Яшалтан болн Целинн райодт бичкдүдин амрлһна лагермүд яслһнд 76 сай арслң олзлгдхмн. Баһ наста багшнрт нег дәкҗ өгдг демин мөңгн 500 миңһн арслң, сурһмҗлачнрт болхла 400 миңһн арслң күртл өөдлхмн. Ирх җилд Целинн района Вознесеновка селәнд сойлын герин, Келн-улсин музейд болн Басңга Баатрин нертә театрт ясврин көдлмш төгсхмн, Яшлт селәнд болхла сойлын герин ясвр эклхмн. Дегтрмүдин саңгудт өдгә цага сән таал тогталһн бас кегдхмн, тиигәд ирх җилд Ик Царң болн Яшкуль селәдт, Амр Санана нертә Келн-улсин болн А.Пушкинә нертә дегтрин саңгуд шинрүлгдхмн. Эн җил «Земск сойлын көдләч» гидг көтлврт 8 күн орлцсн болхла, ирх җилд 27 күн селәдин сойлын бүрдәцст көдлхмн гиҗ зуралгдҗана, эн кергт 27 сай арслң таңһчин хазнд зуралгдв. Түрүн болҗ мана таңһчд «Земск тренер» гидг көтлвр эклхмн, селәд көдлх санаһан медүлсн мергҗлтнр нег дәкҗ 1 сай арслңга дем авхмн. Шаҗна нарт-делкән ик хургт белдвр кеҗ Элстд болн селәдт сән кец-таал тогталһна көдлмш күцәмҗтәһәр күцәгдсиг темдгләд, эн туст цааранднь иим төсвс бәәдл-җирһлд тохрагдхин тускар бас келгдв. Тиигәд, ирх җилд Элстд Колонск боодгт болн Лаганьд Ноһан Дәркин парк тосхгдхмн, сән кец-таал тогталһна 10 төсв 8 районд күцәгдхмн.
Шурһчин Очрин темдглсәр, ирх җилд таңһчин хазна оруһин әңг 34 җува 963 сай арслң, һаруһин әңг 34 җува 845 сай арслң тогтахмн гиҗ зуралгдҗана. 2027 җилд 33 җува 188 сай болн 32 җува 827 сай, 2028 җилд – 35 җува 159 сай болн 34 җува 655 сай арслң болхмн. Таңһчин хазна төсв хөөннь хойр умшлһндан таңһчин Улсин Хуралын сессьт хәләгдхмн.
Харһлтд орлцсн Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) депутатнр Эрнҗәнә Петр, Елена Лотник, Амика Лиҗ, Хаалһин Очр, Пүрбән Олег, таңһчин медәтнрин Хүүвин гешүн Яшкула Константин, арһлачнрин зөв харслһна элч Эрднь-Һәрән Оксана, СВО-н ветеран Манҗин Мергн селәнә эдл-ахун, һазриг көдәрлһнәс харслһна, арһлачнрт дөң күрглһнә, сойлын болн эмнлһнә бүрдәцст ясвр келһнә, хотл балһснд шин поликлиник тосхлһна болн нань чигн төрәр сурв өгв. Эднә босхгдсн төрмүдәр Очр Санджеевичлә хамдан Әрәсән Федерацин Хүүвин элч Хачира Борис, сурһуль-эрдмин министрин үүл дааҗадг Александр Ким, селәнә эдл-ахун министр Һаван Тимур тодрха цәәлһвр өгв.
Таңһчин залврин Ахлач Босхмҗин Гилән өргн күүндврин ашиг дигләд, финансин министерствин болн министр Шурһчин Очрин дигтә-дарата болн күцәмҗтә көдлмшиг онц темдглв. Өөдән мергҗлттәһәр кергән күцәснә ашт икдҗәдг оруг олзта-тустаһар олзлхд туслна, гиҗ Гилән Герасимовна келв. Таңһчин шаңһа өрин кемҗәг баһруллһна туст кегджәх керг-үүлдврин тускар келәд, орн-нутгин һардврин дөңгәр эн җил терүг нег җува арслңд, өөрхн тавн җилин эргцд дәкәд 5 җува арслңд терүг баһрулхвидн гив. Тер мет шаңһас өгъялҗ авсн мөңгнә өриг уга келһнә көдлмш ода кегдҗәнә. Харһлтын йовудт чинртә төрмүд босхгдсиг темдгләд, таңһчин залврин Ахлач депутатнрт, олна ниицәсин элчнрт ханлтан өргв.

ДООҖАН Наталья

Видео