Шаҗн ламиг бичә көндә!

04-02-2021, 17:30 | Духовность

Эн җилин туула сарин 28-д «Элистинский курьер» газетд Хальмг Таңһчин медәтнрин Хүүвин гешүн Манҗихнә Геннадий статьяһан барлв. Барас hарсн эн бичг намаг икәр үүмүлв, яһад гихлә терүнд Хальмг Таңһчин шаҗн лам Тэло Тулку ринпочег төрүц ямр чигн учр угаһар муутхҗана. Келхд, статьян түүрвәч Манҗихнә Геннадийиг би сәәнәр меднәв, яһад гихлә Сиврт Красноярск крайин Боготол балһснд бидн хамдан бәәдг биләвидн. Зуг би терүнәс хойр җил ахв.
Манҗихнә Геннадийин бичсәр, таңһчин шаҗн лам Тэло Тулку ринпочег тиигхд Хальмг Таңһчин Толһачар үүлдҗәсн Илүмҗинә Кирсан эн үүлд шиидсмн. Дарунь түүрвәчин тоолврар, тер цагас авн ода күртл Тэло Тулку ринпоче шунмһа үүдәлтәрн ончрҗахш, хальмг улсин бурхн-шаҗна делгрлтд ик тәвцән орулҗахш.
Худл! Мана шаҗн лам дөнтәдән США-д гелң болх седклән эк-эцкдән медүлсмн. Зурһатадан эн түрүн болҗ Дала ламла харһсна хөөн терүнә нилчәр Энткг орн-нутгин Дрепунг Гоман төвдин хурлд 13 җилин туршт сурсн болдг. Сурһулин цагт бурхн-шаҗна философин номиг алдр төвдин багшнрин һардврт эн дассмн.
Негдвәр, эн 1992-ч җилд, хөртәдән, Дала ламин селвгәр Хальмг Таңһчин шаҗн ламин үүлд шиидгдсмн. Хойрдвар болхла, таңһчин бурхн-шаҗна делгрлтд шаҗн лам Тэло Тулку ринпоче орулсн ик тәвциг онц үнлх кергтә. Эн туст энүнлә әдлцдг күн уга, гиҗ санҗанав. 1989-ч җилд «Наука и религия» гидг журналд СССР-т хальмгуд бурхнд баһар шүтдг улс гиҗ бичәтә бәәсмн. Тэло Тулку ринпочен һардврт сүл җилмүдин туршт Хальмг Таңһчд 50 шаху хурл болн мөргүлин гер босхгдсмн. Урднь таңһчд нег чигн хурл эс гиҗ мөргүлин гер уга билә. Хальмг Таңһчд Европд хамгин ик «Бурхн Багшин Алтн Сүм» бәәнә.
Ода мана шаҗн лам Тэло Тулку ринпоче Дала ламин гегәнә элч болад ик көдлмш күцәҗәнә. Әрәсәд Бурхн Багшт шүтдг келн-улсин хоорндк залһлдаг батрулна, Дала ламин керг-үүлдврин йовудт мана бурхн-шаҗна Багшиг дахад терүнә олн зүсн даалһврмуд күцәнә. Хол 1991-ч җилд Дала ламин гегән түрүн болҗ Хальмг Таңһчд залрҗ ирхд мана шаҗн лам терүнә делегацин ханьд йовсмн.
2004-ч җилин намрар Дала лам дәкәд нег дәкҗ Хальмг Таңһчд баралхлһна цагт Тэло Тулку ринпоче чинртә эн үүлдвр бүрдәсн болдг. 2007-ч җилин үкр сард Дала лам бәәдг Дхарамсала балһснд Тэло Тулку ринпочен нилчәр Моңһлын болн Әрәсән бурхн-шаҗна сойлын фестиваль болн Дала ламин ут насна төлә мөргүл давсмн. Эн ик чинртә керг-үүлдврмүдт ламнр, йосна улс болн Моңһл Әрәсә хойрас бурхн-шаҗнд шүтдг 500 һар күн орлцсмн. Тэло Тулку ринпоче фестивальд, - Дала лам һанцхн төвд келн-улсин биш, зуг бурхн-шаҗнд шүтдг Әрәсән цуг келн-улсин Багш мөн, бидн кезәд чигн эврәннь Багшан соңсад, терүнә сүв-селвгәр бәәхвидн, - гиҗ келсмн. Фестивальд туслң Хальмг Таңһчин шаҗн ламин сурврар Дала ламин гегән цуглрсн улст философин халхар лекц умшв.
Келхд, Хальмг Таңһчин шаҗн лам эврә Багшасн үлгүр авад, таңһчд шүтдг улс ни-негн бәәх зөвтә гиһәд теднә хоорнд бат залһлда тогтана.
Тегәд чигн «Элистинский курьер» газетд Манҗихнә Геннадийин бичсн статьяла төрүц зөвшәрҗәхшв. Мини тоолврар, Хальмг Таңһчин медәтнрин Хүүв шаҗн лам Тэло Тулку ринпочен тускар худл болн буру юм бичсн эврәннь гешүн Манҗихнә Геннадийин үүлдвриг бурушаҗ, ирлцңгү кевәр үнлх зөвтә гиҗ санҗанав.
ХААЛҺИН Михаил,
Хальмг Таңһчин тосхачнр -
медәтнрин Хүүвин ахлач